Helmimet, jane nje nder shkaqet kryesore te vdekjeve ne femijet me moshe nen 5 vjet, te cilat ne kete moshe jane pergjithsisht aksidentale, ndersa ne adoleshence rritet numri I helmimeve si tentative per suicide.
Ne rastin e dyshimit per helmim tek femijet perdoren rregullat e Lanza-s:
- Cdo femije, qe vihen re shenja jonormale duhet te dyshohet per helmim;
- Dyshimi per helmim duhet te konsiderohet si i sigurt, derisa te sigurohet e kunderta;
- Duhet konsideruar si e perthithur e gjithe lenda e substances toksike;
- Lendet helmuese duhet te largohen menjehere nga trupi;
- Nderhyrja mjekesore duhet te jete e menjehershme.
Helmimet ne femijet jane te lidhura me disa faktore:
- Faktore te lidhur me femijen jane: mosha ( 1-4 vjet dhe adoleshenca), ne moshe te vogel faktoret kryesore predispozues jane keqperceptimi I lendes toksike, kurioziteti I femijes per shijen dhe aromen e tij, nxitja nga bashkemoshataret, terheqja e vemendjes;
- Fajtore te lidhur me agjentin toksik jane: shija, pamja, ngjyra, aroma e lendes toksike;
- Faktoret e lidhur me prindin: si semundja apo paaftesia e tij per tu kujdesur per femijen, mbajtja e lendes toksike ne ambjente qe kapen lehte nga femijet, mungesa e vemendjes dhe kujdesit;
- Faktoret e lidhur me mjedisin ku rri femija, kane te bejne me: ekspozimin e vazhdueshem te femijes ndaj ketyre agjenteve toksike dhe faktori stresant ( nderrimi I shtepise, lindja e nje femije tjeter, higjena e ulet, kushtet ekonomike).
QENDRIMI QE MBAHET NE RASTET E HELMIMEVE.
Marrja e informacionit: ne rastet e helmimit ka shume rendesi te mere informacion I detajuar mbi:
- Substance toksike: pyeten prinderit/deshmitare per emrin e lendes, ngjyren, aromen, sasine e perafert qe femija ka marre, firmen qe e ka prodhuar dhe eshte e rendesishme marrja ne spital e amballazhit te lendes toksike;
- Femijen: merret informacion mbi moshen, peshen, problemet shendetsore, shoqerore, pyetet per gjendjen shendetsore te femijes( komatoz, I pergjumur, hiperaktiv);
- Aktin e helmimit: pyeten prinderit per oren e helmimit, masat qe kane marre, ecurine e gjendjes se femijes nga momenti I helmimit.
KESHILLIMI I PRINDERVE: NESE FEMIJA KA KONTAKT ME SUBSTANCA TOKSIKE, KONTAKTI I PARE ME KUJDESIN SHENDETSOR ESHTE TELEFONATA. PERSONELI SHENDETSOR E KESHILLON PRINDIN PER MENYREN SE SI TE VEPROJE QE TE SIGUROHET MBIJETESA E FEMIJES DERI NE SPITAL, DHE ATO JANE:
- Te shmanget kontakti I femijes me lendet helmuese;
- Nese femija eshte helmuar nga gaze ose tymra, ai duhet te nxirret menjehere ne ajer te paster;
- Nese lenda toksike ka rene mbi lekure, hiqen rrobat ne kontakt me te dhe behet shplarja e lekures vetem me uje te bollshem e sapun;
- Nese lenda toksike bie ne sy, behet shplarja e syrit me uje te bollshem per 15-20 min dhe niset per ne spitalin me te afert;
- Nese femija ka mare ndonje medikament nga goja nuk duhet bere asgje. Qumshti I konsideruar si “antidoti universal perdoret vetem nese femija ka marre ndonje lende acide ose bazike per ta neutralizuar ate, nuk duhet dhene me shume se 15 ml/kg (maksimumi 250 ml ne femijet me peshe > 16 kg);
- QUMSHTI KUNDERINDIKOHET KUR FEMIJA KA PIRE HIDROKARBURE ( benzine, nafte, vajguri) sepse ndihmon ne perthithjen e tyre;
- Prindrit duhet te keshillohen te sjellin me vete lenden toksike sepse ne amballazh shenohet dhe antidoti perkates.